ESG-expert Marius de Been over CSRD: “Grote groep mkb’ers moet nog wakker gekust worden”

Als maatschappelijk bewogen Interim Management Bureau in Finance & Risk, volgt Fellowfield de ontwikkelingen op het gebied van Environment, Social & Governance (ESG) vanzelfsprekend aandachtig. Jij ook? Dan weet je misschien dat 2024 het startschot was voor de gefaseerde uitrol van de ‘beruchte’ Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Nu zijn de grote corporates aan de beurt; in 2026 moeten ook sommige midden en – klein bedrijven (MKB) aan de bak om hun ecologische en maatschappelijke voetsporen inzichtelijk te maken. Wat betekent de rapportageplicht voor hen? Vijf vragen aan non-financial management & reporting strateeg Marius de Been om het net op te halen.

“De Corporate Sustainability Reporting Directive is een Europese richtlijn die bedrijven verplicht de impact van hun dienstverlening of product op mens en milieu prijs te geven”, legt Marius uit. “Hiermee stimuleert de EU het bedrijfsleven transparant te rapporteren over duurzaamheidsbeleid-of het gebrek hieraan-zodat interne en externe stakeholders kunnen zien welke inspanningen hun ketenpartners verrichten om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. We hebben het hier over uitstoot, maar ook bijvoorbeeld ook over het borgen van mensenrechten en behoorlijk bestuur. CSRD voorziet daarnaast ook in de standaardisering en optimalisering van deze rapportages.

Een van de verplichtingen vanuit de CSRD is de dubbele materialiteitsanalyse (DMA). Hiermee maakt een rapportage plichtige organisatie inzichtelijk welke ‘materiele’ (financiële en non-financiële) duurzaamheidsthema’s relevant zijn voor hun bedrijfsvoering. Zowel inside out als outside in. Met andere woorden: Je neemt ook je ketenpartners mee in je rapportage. Kijk, en daar komt het mkb om de hoek kijken. Want ook al hebben zij zelf nog geen reporting plicht; als toeleverancier worden zij weldegelijk geacht hier mee bezig te zijn.”

De Been vervolgt met subtiele kwinkslag: “oh en mind you. CSRD geldt voor het land van vestiging hè. Daar hadden sommige bedrijven éven niet op gerekend toen ze zich met een handige brievenbusfirma op de Heerengracht vestigden.”

“Je kunt je ook afvragen waar die bleef”, pareert De Been. “Dat bedrijven financiële verantwoording moeten afleggen, vinden we allemaal erg normaal. Dat is een vanzelfsprekende exercitie die we met z’n allen al zo’n beetje sinds de VOC-tijd voeren en waar we al jaar en dag reporting-standaarden, zoals IFRS, voor hebben. Maar een bedrijf maakt niet alleen een financiële impact; de culturele, maatschappelijke en ecologische sporen die een organisatie achterlaat, zijn soms nog veel ingrijpender. De jaren 80 mentaliteit van louter winstbejag is in de 21^e eeuw ter ziele gegaan en heeft plaats gemaakt voor het collectief besef dat we zuinig moeten zijn op onze omgeving en medemens. De Green Deal heeft hier tenslotte een mooie strik om gedaan door daar ook inzichtelijk beleid op af te dwingen.”

“Aarzeling om er actief mee aan de slag te gaan. Reken maar dat de grote corporates veel langer bezig zijn met het gestructureerd verzamelen van data en het voeren van compliant beleid. Die hebben hun boeltje wel op orde. Voor het mkb is het vaak toch een andere afweging om grote diepte-investeringen te doen. Want valt deze investering voor hen te kwantificeren? Vaak niet. Denk aan de diversificatie van de workforce: de meerwaarde daarvan valt niet rechtstreeks naar concreet rendement te vertalen. Terwijl ik toch regelmatig heb gezien hoe bedrijven die investeerden in een diverser personeelsbestand, andere markten wisten aan te spreken.

Een andere uitdaging is simpelweg het vinden en aantrekken van de expertise om hiermee aan de slag te gaan. Nu is het aantal deskundigen op dit terrein de afgelopen jaren weliswaar explosief gestegen, maar het ‘seniorprofiel’ is nog steeds erg schaars.

Tip 1: Neem het serieus
“Ja deze klinkt meteen vanzelfsprekend he. Maar het belang hiervan kun je niet genoeg onderstrepen. Of je in 2026 nu een reportingplicht hebt of niet: begin er gewoon mee. Uiteindelijk ontkom je er niet aan. Zoals gezegd: Ook al hoef je formeel niet aan de bak; jouw ketenpartners moeten dat misschien wel. Dus reken maar dat jij als kleinere onderneming op kritische vragen kunt rekenen. Een grote groep Mkb’ers moet echt nog wakker gekust worden. Uit onderzoek van de Nationale CSRD Enquête blijkt immers dat 40% van het midden en -klein bedrijf voorsorteert of al actief bezig is met de implementatie van CSRD. Dat is mooi, maar wat doet de overige zestig procent?  Blijven zij passief? Grote kans dat je partners op termijn afscheid van je nemen en uitkijken naar een toeleverancier die de boel wel op orde heeft. Dus: veranker je beleid in je DNA, zorg voor draagkracht en kies voor die diepte-investering.  Alleen zo blijf je als mkb ook op de lange termijn levensvatbaar”.

Tip 2: maak het niet te ingewikkeld
“Verlies je niet in de paniekerige reacties die je hier en daar signaleert. Het is zo complex als je het zelf maakt!  Zie het voor wat het werkelijk is: een kans om je organisatie toekomstbestendig, maatschappelijk verantwoord en data-driven te maken. Kleur bovendien niet alleen binnen de lijntjes van de kleurplaat die de EU ons voorlegt, maar kijk naar waar jij als ondernemer echt het verschil kunt maken en kies focus. Met een degelijke materialiteitsanalyse en robuuste draagkracht ben je al een heel eind.”

Tip 3: begin op tijd
“Ook weer een dooddoener misschien, maar mkb: begin op tijd! Wachten tot de verplichting ook jouw organisatie treft om dán pas het net op te halen?  Dan loop je natuurlijk onherroepelijk achter de feiten aan. En zie dan nog maar beschikbare deskundigen aan te trekken die er echt kaas van hebben gegeten. Wie moet rapporteren over 2025 en nu begint, is eigenlijk al te laat. En waarom zou je? Aan strengere eisen op het gebied ESG valt niet meer te ontkomen.

Op zoek naar professionals op het gebied van ESG/CSRD? Neem contact op met Tim Eerhart op 06 25 26 46 16 of [email protected] voor een vrijblijvende afspraak.